foto: jérôme schlomoff
Een stille ruimte. Ik leg mijn vilt op de grond of tafel, een vel rijstpapier, een wrijfsteen met een staaf zwarte inkt of bij groter werk een fles inkt… ik druppel een paar druppels water in de holte van de wrijfsteen en wrijf met de inktsteen totdat de inkt zwart is… Ik kijk eerst in alle rust naar het witte vel voor enkele momenten, neem de penseel, laat deze zweven in de lucht boven het papier en zet de eerste streep als een dans op het papier. Zo ontstaat mijn werk. Na veel voorbereiding van het werk, oefenen, bestuderen en reflecteren.
Schrifttekens kunnen langzaam en precies geschreven worden of spontaan en snel, al naar gelang je stemming en techniek, maar vooral brengt de penseelvoering de ziel van de kalligraaf tot uitdrukking. De manier waarop ze geschreven zijn, toont het karakter van de kalligraaf.
Kalligrafie kan nooit onoprecht zijn, er zal altijd een licht haperen van de kwast zijn, waarin het ware wezen van de schrijver onthuld wordt. Het gaat om schoonheid en expressiviteit, boven leesbaarheid. De penseelstreek kan dik en breed zijn, of diepzwart en gesloten, of dun en fijn, of licht en doorschijnend, als de kwast bijna droog is.
Ik heb me verdiept in alle stijlen van kalligrafie, volgens een eeuwenoude traditie, oude meesters bestudeerd. Het normaalschrift, Kaishu (Chinees) of Kaisho (Japans), zijn vereenvoudigde schrifttekens, veelal gebruikt in boeken en kranten. Het cursief schrift, Xingshu (Chinees) of Gyosho (Japans) is een sterk individueel bepaald handschrift. De penseelstreken van de afzonderlijke schrifttekens gaan vaak in elkaar over, wat ten koste kan gaan van de leesbaarheid. Het grasschrift, Caoshu (Chinees) of Sohsho (Japans) is een schrift met vereenvoudigde schrifttekens, waarbij de uit vele streken bestaande componenten van de schrifttekens door een krul worden vervangen.
Ondanks de grote ‘vrijheid’ die je hebt als kalligraaf in de schrijftypes is de volgorde van de streken waaruit het karakter bestaat een vaststaande regel.
De karakters bevatten een duizenden jaren oude beschaving, elk kalligrafisch werk heeft een eigen leven, ziel en verstilling… voorkomend in gedichten, geschriften of als toevoeging op een schilderij.
Mijn kalligrafisch werk wordt gemaakt of ontstaat in een enkele seconde, vanuit die basis, die bezieling door de studie van die eeuwenoude kunstvorm, waaraan maandenlange voorbereiding vooraf is gegaan. Het oefenen van de karakters klein en groot … vervolgens de eigen expressiviteit zoeken van binnenuit. Ik denk dan niet, reflecteer niet, er is niets anders dan de kwast, het papier, het moment van zijn en daartussen niets, of eigenlijk alles.